Menu
Όταν το έργο Ξαφνικά Πέρσι το Καλοκαίρι έκανε πρεμιέρα στις 7 Ιανουαρίου του 1958 στο Γιορκ Πλέιχαουζ, ο συγγραφέας του, Τέννεσι Ουίλιαμς, ήταν ήδη διάσημος. Τα έργα του Λεωφορείο ο Πόθος, Γυάλινος κόσμος, Τριαντάφυλλο στο στήθος, Καλοκαίρι και καταχνιά, και Λυσσασμένη γάτα είχαν διαγράψει μια λαμπρή πορεία στις θεατρικές σκηνές και ο δημιουργός τους είχε στην κατοχή του δύο βραβεία πούλιτζερ.
Το έργο διαδραματίζεται στα τέλη ενός καλοκαιριού της δεκαετίας του 1950 στην Κηπούπολη της Νέας Ορλεάνης. Εκεί σε ένα αρχοντικό βικτωριανού γοτθικού στιλ ζει η χήρα Βιολέτα Βέναμπλ. Πρόκειται για μια αριστοκράτισσα μιας κάποιας ηλικίας, η οποία το περσινό καλοκαίρι είχε χάσει τον μονάκριβο γιo της Σεμπάστιαν κάτω από αδιευκρίνιστες για την ίδια συνθήκες σε ένα ταξίδι του στην παραλία της Ισπανίας Kαμπέθα ντε Λόμπο. Η μόνη που γνωρίζει τις συνθήκες του θανάτου του είναι η ξαδέλφη του Κάθρην, η οποία βρισκόταν μαζί του σ’ εκείνο το ταξίδι αναψυχής. Η Κάθρην ισχυρίζεται ότι ο Σεμπάστιαν ήταν ομοφυλόφιλος και τη χρησιμοποιούσε στο ταξίδι ως «κράχτη», για να προσελκύει για τον ίδιο νεαρούς άνδρες. Σύμφωνα με την Κάθρην μια μέρα που έτρωγαν σε ένα υπαίθριο εστιατόριο στην ακροθαλασσιά εμφανίστηκε στην παραλία ένα τσούρμο άγριων και πεινασμένων νεαρών αγοριών, τα οποία κοίταζαν απειλητικά τον Σεμπάστιαν, γρυλίζοντας υπό τους ήχους αυτοσχέδιων τυμπάνων. Ο Σεμπάστιαν, ενοχλημένος και τρομοκρατημένος, φεύγει με την Κάθρην, αλλά οι νεαροί τους ακολούθησαν και τελικά επιτέθηκαν στον Σεμπάστιαν, τον κατασπάραξαν –κυριολεκτικά– και άρχισαν να τρώνε τα κομμάτια του. Η κανιβαλική εκδοχή της Κάθρην δεν γίνεται καθόλου πιστευτή από την κυρία Βέναμπλ, η οποία εγκλείει την ανιψιά της σε ένα ψυχιατρικό ίδρυμα, θεωρώντας την ψυχασθενή. Πιστεύει ότι υπεύθυνη για τον θάνατο του γιου της είναι η Κάθρην, η οποία σπιλώνει την υπόληψη του νεκρού με όλες τις εκδοχές της για την ομόφυλη σεξουαλικότητά του, επειδή ο Σεμπάστιαν απέκρουσε τον έρωτά της. Παρά τον εγκλεισμό της στην ψυχιατρική κλινική και τις πολλαπλές θεραπείες η Κάθρην εμμένει στην εκδοχή της. Η κυρία Βέναμπλ τη φέρνει τότε στο σπίτι της υπό την επίβλεψη μιας νοσοκόμας και καλεί έναν ψυχίατρο, τον δρ. Κούκροβιτς, για να κάνει στην Κάθρην λοβοτομή, την τελειωτική ψυχιατρική θεραπεία που ίσχυε εκείνη την εποχή. Αυτό είναι και το σημείο εκκίνησης του έργου: η έλευση του γιατρού Κούκροβιτς στο σπίτι της κυρίας Βέναμπλ, για να εξετάσει αν η Κάθρην είναι τόσο φρενοβλαβής ώστε να υποβληθεί σε λοβοτομή.
Το έργο θίγει, κατ’ αρχάς, το θέμα της ομοφυλοφιλίας στα μεταπολεμικά χρόνια, οπόταν και θεωρείτο ταμπού. Από την αφήγηση της Κάθρην προκύπτει ότι ο Σεμπάστιαν επιδιδόταν συγκεκαλυμμένα σε περιστασιακές ομόφυλες σχέσεις, φοβούμενος τον στιγματισμό της ομοφοβικής αμερικανικής κοινωνίας. Οτιδήποτε, ωστόσο, γνωρίζουμε γι’ αυτόν είναι μέσα από τις αφηγήσεις της μητέρας του και της ξαδέλφης του. Για την πρώτη ο γιος της είναι ένας ρομαντικός ποιητής που αναζητούσε τον Θεό και για τη δεύτερη ο ξάδελφός της εντέλει θυσιάστηκε, χωρίς να προβάλει ιδιαίτερη αντίσταση, σε κάποιον αιμοβόρο Θεό.[1] Η απουσία του Σεμπάστιαν ως δραματικού προσώπου και η παρουσίασή του από τα άλλα πρόσωπα, καταδεικνύει ότι το «πρόβλημα» της ομοφυλοφιλίας δεν μπορεί να εξαλειφθεί εύκολα σε μια ετεροσεξιστική κοινωνία.[2] Ο θάνατος του Σεμπάστιαν, όπως του συνονόματου του καθολικού οσιομάρτυρα, τον εξιλεώνει κατά μία έννοια από τις «επαίσχυντες» πράξεις του, καταδεικνύοντας πόσο υπέφερε και ο ίδιος από την κοινωνική απομόνωση και την αδυναμία να διεκδικήσει ελεύθερα τη σεξουαλικότητά του.[3] Έχει υποστηριχθεί η άποψη ότι η φιγούρα του ομοφυλόφιλου ποιητή Σεμπάστιαν στο έργο αντανακλά την περίπτωση του Αμερικανού ποιητή Hart Crane, ο έκλυτος βίος του οποίου τον είχε οδηγήσει στην αυτοκτονία. Στη συνέχεια, η εμμονή του ποιητή με τις τύψεις και η επακόλουθη τιμωρία είναι άλλη μια απεικόνιση από τον Ουίλιαμς του διεστραμμένου πουριτανισμού της εποχής του.[4]
[1] Για τον Pau Gilabert Barberà το έργο είναι ένα δράμα για την αναζήτηση του Θεού. Gilabert Barberà, Pau. «Literature and Mythology in Tennessee Williams’s Suddenly Last Summer: Fighting against Venus and Oedipus». Bells: Barcelona English language and literature studies, Vol. 15, 2006. Από την ιστοσελίδα: https://www.raco.cat/index.php/bells/article/view/82964 [ημερομηνία επίσκεψης 01/08/2023].
[2] Ο Hooper, Michael S. D. Sexual politics in the work of Tennessee Williams. Cambridge University Press, 2012: 82, παρατηρεί ότι με την απουσία επί σκηνής του Allan Gray στο Λεωφορείον ο Πόθος και του Sebastian Venable στο Ξαφνικά Πέρσι το Καλοκαίρι υπονοείται πως το «gay πρόβλημα» για μια ετεροσεξιστική κοινωνία δεν μπορεί να εξαλειφθεί εύκολα. Επίσης, η σεξουαλικότητα και των δύο αυτών ηρώων ήταν συνημμένη με την ποίηση ως –στερεοτυπική– ένδειξη της ευαισθησίας και του ρομαντισμού των ομοφυλοφίλων. Ό.π.: 76.
[3] Ό.π.: 73- 82.
[4] Debusscher, Gilbert. «“Minting their separate wills’’: Tennessee Williams and Hart Crane». Tennessee Williams, Hart Bloom (ed) Chelsea, 1987: 113- 130. Falk, Signi Lenea. Tennessee Williams. Twayne Publishers, 1961: 117. Ο Αμερικανός ποιητής Χάρτ Κρέιν (Hart Crane 1899- 1932), ενώ βρισκόταν σε ένα ατμόπλοιο προσπάθησε να προσεγγίσει ερωτικά έναν ναύτη κι εκείνος τον ξυλοκόπησε. Στη συνέχεια αυτοκτόνησε πέφτοντας στη θάλασσα, ενώ το πτώμα του δεν βρέθηκε ποτέ.
Το άρθρο γράφει ο Βάιος Φ. Καμινιώτης, Δρ. Λαογραφίας- Θεατρολόγος και δημοσιεύεται στο τέυχος 28 της περιοδικής έκδοσης Θεατρογραφίες.
Το θεατρικό έργο Ξαφνικά πέρσι το καλοκαίρι κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Δωδώνη στη σειρά Μικρή Θεατρική Βιβλιοθήκη
photo: Katharine Hepburn, Montgomery Clift, and Elizabeth Taylor in Suddenly, Last Summer. 1959. USA. Directed by Joseph L. Mankiewicz
