Επιμέλεια: Τάτση Γεωργία

Πρώτη έκδοση: Αύγουστος 2022

ISBN-13: 9782654122031

ISSN: 2654-122Χ

Διαστάσεις: 17x24

Σελίδες: 568

Εξώφυλλο: Μαλακό

Κωδικός προϊόντος: 016931

Γαρζενίκος | τεύχος 3. Περιοδική έκδοση για την ιστορία και την πολιτιστική κληρονομιά της Ελάτης Αρκαδίας

Original price was: 17,00€.Η τρέχουσα τιμή είναι: 11,90€.

Σε απόθεμα

Facebook
X
Pinterest

Στο παρόν τρίτο τεύχος της περιοδικής μας έκδοσης Γαρζενίκος, επίκεντρο του ενδιαφέροντός μας είναι η ναοδομία και η τοπική εκκλησιαστική ζωή, καθώς και το θεσμικό πλαίσιο που τις διέπουν κατά τον 19ο και τις αρχές του 20ού αιώνα. Σε συνέχεια της εργασίας για το θεσμικό πλαίσιο της ναο-δομίας κατά την οθωνική περίοδο και το παράδειγμα της ανέγερσης του ναού Κοίμησης της Θεοτόκου στο χωριό μας, τον Γαρζενίκο, που προσπα-θήσαμε να αναπτύξουμε στο δεύτερο τεύχος, εδώ ασχολούμαστε με την ιστορία του ίδιου ναού από το 1860 περίπου κι έπειτα, μέχρι και τις 2 πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα.

Για την καλύτερη όμως κατανόηση του πραγματικού περιβάλλοντος της ναοδομίας και της ιστορίας του ναού του Γαρζενίκου, ενός μικρού και περιορισμένων δυνατοτήτων ορεινού χωριού, σε αυτό το τεύχος προσπα-θήσαμε να αναπτύξουμε και τα της ανέγερσης του ναού Αγίου Τρύφωνα στο γειτονικό χωριό Βυτίνα.

Η Βυτίνα, ως κεφαλοχώρι κατά τον 19ο αιώνα και έδρα δήμου (του Δήμου Νυμφασίας), με πολύ μεγαλύτερο σχετικά πληθυσμό (ντόπιο αλλά και απόδημο), άρα και μεγαλύτερες οικονομικές δυνατότητες και εξωστρέ-φεια προς τις νέες τεχνικές και πολιτισμικές εξελίξεις, αντιμετωπίζει με μεγαλύτερη ευελιξία και περισσότερες επιλογές την οικοδόμηση του νέου ενοριακού ναού της και τις μεταγενέστερες προσθήκες αλλά και, αναπό-φευκτες, επισκευές και συντήρηση. Κι αυτό διαπιστώνεται συγκριτικά στην τελική μορφή σήμερα των 2 εκκλησιών, της Βυτίνας και του Γαρζενίκου. Εκτός από τις συνθήκες της ναοδομίας παρακολουθούμε και πτυχές από την εκκλησιαστική ζωή στα 2 χωριά, γι’ αυτό και η τρίτη εργασία της Γ. Γιαννακοπούλου-Τσενέ για το Εκκλησιαστικό Δίκαιο, τις ενορίες, τη μισθο-δοσία των ιερέων κ.λπ., θεωρούμε πως συμβάλλει σημαντικά στην προσέγ-γιση της καθημερινότητας και των συμπεριφορών.

Εκτός από τις 3 εργασίες για τη ναοδομία, την εκκλησιαστική ζωή και το θεσμικό περιβάλλον, άλλες 2 μικρότερες σε όγκο ασχολούνται, η μία με την ύπαρξη και τη θέση εβραϊκού νεκροταφείου στην προεπαναστατική Τριπολιτσά και η άλλη με την ιστορία της οικίας μιας γαρζενικιώτικης οικο-γένειας, αυτής του Πανάγου Μπούτση, που μετοίκησε μετεπαναστατικά στο Νησί (Μεσσήνη) της Μεσσηνίας. Η τελευταία εργασία εντάσσεται στη θεματολογία με τίτλο «Ιστορίες των ανθρώπων του Γαρζενίκου», που ξεκι-νήσαμε από το πρώτο τεύχος, το 2019.

Από το πρώτο κιόλας τεύχος του περιοδικού μας, διαπιστώσαμε πως το πιο σημαντικό είναι οι εργασίες να ακολουθούν την επιστημονική δεο-ντολογία και τεκμηρίωση, μακριά από ερμηνείες, ωραιοποιήσεις και, κυ-ρίως, τον τοπικιστικά χρωματισμένο πανηγυρικό λόγο. Γι’ αυτό, το βάρος μας σε κάθε εργασία πέφτει, κατά βάση, στις πρωτογενείς γραπτές πηγές, των οποίων το περιεχόμενο μεταφέρεται, στις περισσότερες περιπτώσεις, ολόκληρο, ώστε να είναι σε θέση ο αναγνώστης να σχηματίσει ο ίδιος εικόνα, με βάση της διαθέσιμες πληροφορίες, και να προχωρήσει στις δι-κές του ερμηνείες και συμπεράσματα. Όσο όμως είναι κεντρικό το ζήτημα της τεκμηρίωσης, άλλο τόσο σημαντικό είναι το να έχουμε στο μυαλό μας σαφή κι εξίσου καθαρή προς τα έξω τη θέση και οπτική μας απέναντι στην τοπική ιστορία, τα γεγονότα και τους ανθρώπους του παρελθόντος, τον ανθρωπογενή και φυσικό χώρο και χρόνο.

Η προσέγγισή μας, λοιπόν, στην τοπική ιστορία γίνεται μέσω της επι-θυμίας να γνωρίσουμε τον τόπο και τους ανθρώπους του παρελθόντος, μεταφερόμενοι οι ίδιοι νοερά και βιωματικά, μέσω των γραπτών πηγών και των σωζόμενων μνημείων, ως αυτόπτες και αυτήκοοι μάρτυρες, στην εποχή και τον χώρο που κάθε φορά μας ενδιαφέρει. Να γνωρίσουμε με τις αισθήσεις μας την όψη και την καθημερινότητα των ανθρώπων εκείνων, τη συμπεριφορά, τα επαγγέλματα, τις γνώσεις και την άποψη που είχαν για τα σύγχρονα τοπικά και ευρύτερα πράγματα, την εικόνα του χώρου όπου ζούσαν, τα σπίτια, τα χωριά, τον φυσικό και ανθρωπογενή χώρο τους. Να γνωρίσουμε το θεσμικό πλαίσιο της κρατικής οντότητας στην οποία ήταν πολίτες ή υπήκοοι, και τον βαθμό που το ενσωμάτωναν και το ακολουθού-σαν. Να γνωρίσουμε και να μεταφέρουμε ό,τι κατανοήσαμε, μέσα από το πρίσμα της δικής μας προσωπικότητας, των δικών μας προτερημάτων, ελαττωμάτων, μορφωτικού επιπέδου, χαρακτήρα και εμπειριών.

Με αυτόν τον τρόπο συνδέουμε άμεσα το παρελθόν με το παρόν, το προσωπικό και υποκειμενικό με το αντικειμενικό ή πραγματικό των παλαι-ότερων εποχών, που ενδεχομένως ήταν πολύ διαφορετικές από τη δική μας, κάνουμε το σήμερα πιο κατανοητό και δίνουμε στο χθες τη σημασία και τον ρόλο που έχει στο σήμερα. Και η προσέγγισή μας αυτή αποτελεί, ίσως, από τη μια μεριά το πλεονέκτημά μας, αλλά ταυτόχρονα θέτει και τα όρια των δυνατοτήτων μας. Εκτιμούμε δε, πως η μελέτη της Ιστορίας σε τοπικό επίπεδο, τη μικρή κλίμακα, είναι αναγκαία προϋπόθεση για να κατανοήσουμε στη σωστή της διάσταση τη μεγάλη εικόνα, τα σημαντικά γεγονότα και πρόσωπα που αλλιώς μένουν εν πολλοίς άγνωστα και απροσπέλαστα.

Εκτός από τις πρωτογενείς πηγές και τη βιβλιογραφία, καίριο ρόλο στη γνώση, στην απεικόνιση του παρελθόντος, παίζουν τα σωζόμενα υλικά μνημεία στον τοπικό χώρο, καθώς είναι τα σώματα μέσω των οποίων το παρελθόν ζει στο παρόν και, την ίδια στιγμή, αποτελούν την πατρίδα του παρόντος ανθρωπογενούς χώρου και χρόνου. Κι αυτός είναι ο λόγος που δίνουμε τόση αξία στην προστασία και την ενδεδειγμένη συντήρηση των τοπικών μας μνημείων, από τα πιο μεγάλα μέχρι τα πιο μικρά ασήμαντα απομεινάρια, μέσω της υπαγωγής τους στο θεσμικό καθεστώς προστασίας που προβλέπεται. Είναι μια πράξη που όχι μόνο διατηρεί ζωντανή τη σύνδεση του παρόντος χρόνου με το παρελθόν, αλλά, κυρίως, συνδέει το παρελθόν με το μέλλον, κάνει το εφήμερο παρόν διαρκές. Οι εργασίες του παρόντος τόμου, αλλά και των 2 προηγούμενων, φιλοδοξούμε να συγκροτούν επαρκές αποδεικτικό υλικό που θα εξασφαλίσει την τυπική έγκριση για την προστασία των τοπικών μας μνημείων από τις αρμόδιες υπηρεσίες, όταν και εάν προβούμε σε μια τέτοια πρωτοβουλία.

Τέλος, ευχαριστούμε ιδιαίτερα τους κυρίους Βασίλη Παναγιωτόπουλο και Αργύρη Πετρονώτη.

Τα μέλη της άτυπης ομάδας «η Γαϊδουροκυλίστρα»

ΓΙΩΤΑ ΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΥ-ΤΣΕΝΕ,

ΕΛΣΑ ΘΑΛΑΣΣΙΝΟΥ

ΦΩΤΗΣ ΠΑΠΑΧΑΤΖΗΣ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ

ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ ΤΟΥ ΓΑΡΖΕΝΙΚΟΥ

ΤΟ ΣΠΙΤΙ ΤΟΥ ΠΑΝΑΓΟΥ ΜΠΟΥΤΣΗ ΣΤΟΝ ΓΑΡΖΕΝΙΚΟ

ΚΑΙ ΤΟ ΝΗΣΙ (ΜΕΣΣΗΝΗ ΤΗΣ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ)

ΤΟ ΕΒΡΑΪΚΟ ΝΕΚΡΟΤΑΦΕΙΟ ΣΤΗΝ ΤΡΙΠΟΛΙΤΣΑ

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α: Eβραϊκό νεκροταφείο στην Τριπολιτσά

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β: Εβραϊκή κοινότητα στην προεπαναστατική

Τριπολιτσά

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ – ΠΗΓΕΣ

 

ΝΟΜΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΘΕΜΑΤΩΝ ΠΟΥ ΑΦΟΡΟΥΝ ΤΗΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΑΠΟ ΤΟ 1832 ΕΩΣ ΤΟ 1920

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α: Ισχύον νομικό καθεστώς που αφορά την

Εκκλησία της Ελλάδος

Καταστατικός χάρτης της Εκκλησίας της Ελλάδος

Κανονισμός της Εκκλησίας της Ελλάδος

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β: Ιστορική, νομική αναδρομή – Νόμοι,

Βασιλικά και Νομοθετικά Διατάγματα,

Αναγκαστικοί Νόμοι

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ: Ενορία, Μισθοδοσία – Συνταξιοδότηση

Κληρικών και Εκκλησιαστική Εκπαίδευση

Α. Το νομικό καθεστώς της χρονικής εξέλιξης και

διαμόρφωσης των ενοριών

Β. Μισθοδοσία κληρικών

Γ. Συνταξιοδότηση εκκλησιαστικού κλήρου

Δ. Εκκλησιαστική Εκπαίδευση

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ: Πώς αποκτήθηκε η εκκλησιαστική

περιουσία

Αποτυχία αυτοχρηματοδότησης της Εκκλησίας

ΕΠΙΛΟΓΟΣ                                                                                                           119

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ – ΠΗΓΕΣ

 

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΝΑΟΥ ΚΟΙΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΣΤΟΝ ΓΑΡΖΕ-

ΝΙΚΟ ΑΠΟ ΤΟ 1860 ΜΕΧΡΙ ΤΟ 1918 ΚΑΙ ΩΣ ΣΗΜΕΡΑ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ                                                                                                             122

Εκκλησιαστικοί επίτροποι – Εκκλησιαστικοί προϋπολογισμοί από το έτος 1847 μέχρι το 1876

Η πρώτη ανακαίνιση του ναού (1877-1885)

Η δεύτερη επισκευή του ναού κατά το έτος 1905

Στιγμιότυπα της καθημερινής ζωής στον Γαρζενίκο

από το Αρχείο του Π. Παπαζαφειρόπουλου

Ο Νόμος 3596 περί ενοριών του έτους 1910 και η

υπαγωγή της ενορίας του Γαρζενίκου στην ενορία

Τιμίου Προδρόμου Πυργακίου

Η μεταφορά του νεκροταφείου εκτός του οικισμού

Η οικοδόμηση του κωδωνοστασίου

Ενοικιάσεις αγρών

Οι μεταγενέστερες εργασίες στον ναό κατά τον 20ό αιώνα

Η πρόθεση για παροχή ξυλείας με σκοπό την κατασκευή

εισόδου στον ναό Αγίου Αθανασίου στη Μεσσήνη

Οι ιερείς στον Γαρζενίκο από το 1924 μέχρι σήμερα

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ – ΠΗΓΕΣ

 

ΣΥΜΒΟΛΗ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΝΑΟΥ ΑΓΙΟΥ ΤΡΥΦΩΝΑ

ΒΥΤΙΝΑΣ                                                                                                              230

Η ανέγερση του κυρίως ναού κατά τα έτη 1846-1847

Η εκκίνηση της τυπικής διαδικασίας για την

οικοδόμηση του ναού

Το θεσμικό πλαίσιο και η εφαρμογή του στην πράξη

α) Οι θεσμικές παρεμβάσεις της Πολιτείας

β) Η τυπική διαδικασία για την ανέγερση ή επισκευή

ιερών ναών

γ) Η τυπική διαδικασία για την ανάθεση των

εκκλησιαστικών έργων

Η διαδικασία ανέγερσης του ναού Αγίου Τρύφωνα

Σχολιασμός

Αˊ. Η πρωτοβουλία για την ανέγερση του ναού

Βˊ. Η προϋπάρχουσα εκκλησία και η πυρπόλησή της το έτος 1825 – Πληθυσμός της Βυτίνας

Γˊ. Η συγκέντρωση του χρηματικού ποσού για την ανέγερση

του ναού – Σύσταση επιτροπής

Δˊ. Σύναψη συμφωνητικού και όροι – Αρχιτεκτονικό σχέδιο

Εˊ. Η χορήγηση άδειας ανέγερσης από το Υπουργείο των

Εκκλησιαστικών

ΣΤˊ. Η χορήγηση άδειας για την ανοικοδόμηση

του ναού Κοιμήσεως της Θεοτόκου στα Μαγούλιανα

Ζˊ. Η οικοδόμηση του ναού

Ηˊ. Η εξέλιξη των εργασιών και η αποπεράτωση του ναού

Θˊ. Το μαρμάρινο ανάγλυφο στο υπέρθυρο της εισόδου

του ναού

Ιˊ. Η δωρεά του Παναγιώτη Τριανταφυλλίδη στον ναό

Εσωτερικός καλλωπισμός του ναού – Αφιερώματα

Η κατασκευή του τέμπλου

Η ανοικοδόμηση του Ιερού Ναού Γέννησης της

Θεοτόκου στον Πίσω Μαχαλά της Επάνω

Συνοικίας Βυτίνας

Η οικοδόμηση νάρθηκα και κωδωνοστασίων στον

ναό Αγίου Τρύφωνα

Δημοτικά και εκκλησιαστικά έργα από το έτος 1855

ώς το 1884                                                                                                           337

Εκκλησιαστικά και Ελληνικής Σχολής κτήματα προς εκποίηση

κατά τις δεκαετίες 1860 και 1870

Η διαδικασία για την ανέγερση του νάρθηκα – Πρόθεση

για οικοδόμηση εκκλησιαστικού καταστήματος

Η δρομολόγηση κατασκευής υδραγωγείου

Η οικοδόμηση του νάρθηκα και του βόρειου

κωδωνοστασίου

Η αποπεράτωση του νότιου κωδωνοστασίου

Η οικοδόμηση του κωδωνοστασίου του ναού Γέννησης

της Θεοτόκου Βυτίνας

Η οικοδόμηση του κωδωνοστασίου του ναού

Αγίας Τριάδας Γρανίτσας

Επισκευές στον ναό Αγίου Τρύφωνα

Τα ακίνητα κτήματα των ναών Αγίου Τρύφωνα –

Γέννησης της Θεοτόκου και της Ελληνικής Σχολής Βυτίνας

Τα ακίνητα κτήματα του ναού Αγίου Τρύφωνα –

Η δωρεά του Ανδριανού Γεράνιου

Εκποίηση κτημάτων το 1857

Τα ακίνητα κτήματα των ενοριών της Επάνω Συνοικίας

Βυτίνας και της Ελληνικής Σχολής κατά τις δεκαετίες

1860 και 1870

Αˊ. Ναός Αγίου Τρύφωνα

Η διαμόρφωση της κεντρικής πλατείας

Βˊ. Τα ακίνητα κτήματα της Ελληνικής Σχολής

Γˊ. Κτήματα που ανήκουν στον ναό της Γέννησης

της Θεοτόκου (Παναγίτσα)

Ενοικιάσεις των κτημάτων και προβλήματα

Ενοικιάσεις

Το νεκροταφείο του Αγίου Τρύφωνα και η μεταφορά

του εκτός του οικισμού

Ιερείς και εκκλησιαστικοί επίτροποι της Επάνω

Συνοικίας Βυτίνας

Αˊ. Ιερείς

Βˊ. Εκκλησιαστικοί επίτροποι

Προϋπολογισμοί και απολογισμοί

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ – ΠΗΓΕΣ

{{ reviewsTotal }}{{ options.labels.singularReviewCountLabel }}
{{ reviewsTotal }}{{ options.labels.pluralReviewCountLabel }}
{{ options.labels.newReviewButton }}
{{ userData.canReview.message }}

Δείτε επίσης

Τσαρούχας Κώστας

Μόνο 2 απομένουν σε απόθεμα

Original price was: 21,20€.Η τρέχουσα τιμή είναι: 17,00€.

Προσθήκη στο καλάθι

Σε απόθεμα

Original price was: 20,00€.Η τρέχουσα τιμή είναι: 14,00€.

Προσθήκη στο καλάθι

Μόνο 1 απομένουν σε απόθεμα

Original price was: 10,22€.Η τρέχουσα τιμή είναι: 5,00€.

Προσθήκη στο καλάθι
Τσιόγκας Ταξιάρχης

Εξαντλημένο

Original price was: 12,72€.Η τρέχουσα τιμή είναι: 8,90€.

Διαβάστε περισσότερα
-30%