Nabyl Lahlou: ο μαροκινός συγγραφέας που μεταφράζεται για πρώτη φορά στα ελληνικά

Στις αραβικές σκηνές τα έργα του Σαίξπηρ έχουν μια ενδιαφέρουσα πορεία: ξεκινούν από τη μετάφραση και αναπραγωγή του σαιξπηρικού έργου τον 19ο αιώνα και συνεχίζουν με τη αναδιατύπωση και προσαρμογή των κειμένων στο αραβικό πλαίσιο αργότερα.

Ο Nabyl Lahlou επίλεξε τη δεύτερη προσέγγιση.

Το 1969 συνέθεσε το έργο Η Οφηλία δεν πέθανε, του οποίου οι δύο πρωταγωνιστές ονομάζονται Άμλετ και Μάκβεθ. Το έργο γράφτηκε αρχικά στα γαλλικά. Σαράντα χρόνια αργότερα, ο Lahlou μετέφρασε το έργο του στα αραβικά.

Οι δύο άνδρες είναι παράλυτοι σωματικά, αφού όπως λέει ο Άμλετ «Παραλύω το κορμί μου για να μη μου δημιουργήσει κανένα κακό η συνείδησή μου». Ωστόσο, η σκέψη τους παραμένει διεισδυτική και εναργής, παρόλο που συχνά μοιάζει συγκεχυμένη ή θολή. Μέσα από έναν παραληρηματικό διάλογο αναφέρονται στη διαχρονικά ιμπεριαλιστική πολιτική των ανθρώπων από την αρχαιότητα και τους ρωμαϊκούς χρόνους, μέχρι τον Χίτλερ και τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, καθώς επίσης στην αποικιοκρατική πολιτική και τον φόβο των αλλόθρησκων. Παράλληλα, οι δύο άνδρες μιλούν για την μοναρχία και τη δημοκρατία, συγχέοντας (εντέχνως και εσκεμμένα) τον Βασιλιά με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας
ΑΜΛΕΤ: Σε δημοκρατία ή σε μοναρχία, το βάρος της αδικίας είναι το ίδιο.           

Ο συγγραφέας δείχνει να βαδίζει στο θεατρικό δρόμο που χάραξε ο Σάμιουελ Μπέκετ, παίζοντας τόσο με το δίδυμο, όσο και με την ανημπόρια, φυσική και ψυχολογική, των ηρώων του, θυμίζοντας το Περιμένοντας τον Γκοντό, και τις Ευτυχισμένες μέρες, όπως επίσης το Τέλος του Παιχνιδιού. Παράλληλα, και ενώ ο συγγραφέας βρίσκεται στο χώρο του «Θεάτρου του Παραλόγου», δείχνει να ελκύεται τόσο από την αποδόμηση, όσο και από τη διακειμενικότητα, που έχουν ήδη κάνει την παρουσία τους στο θέατρο την εποχή που γράφει ο Λαχλού. Έτσι, δύο σαιξπηρικοί ήρωες τροφοδοτούν το περιεχόμενο του έργου του, χωρίς όμως να είναι σαφές εάν αυτές οι δύο φιγούρες είναι οι ρόλοι ή οι ηθοποιοί του Λαχλού, που υποδύονται τον Άμλετ και τον Μάκβεθ, ή ίσως ακόμα και οι αληθινοί ηθοποιοί που υποδύονται τους ρόλους τους. Δύο χρόνια νωρίτερα, ο Τομ Στόππαρντ είχε παραδώσει στη θεατρική κοινότητα το έργο του Ο Ρόζενκραντς και ο Γκίλντενστερν είναι νεκροί κάνοντας πρωταγωνιστές τους νεκροθάφτες που χρησιμοποίησε ο Σαίξπηρ για τον «Άμλετ» του. Ο Λαχλού με τους πρωταγωνιστές-ήρωές του πατάει σε ένα πιο αποδομημένο σύμπαν, καθώς αυτές οι δύο δυστυχισμένες και λυπηρές υπάρξεις δεν διαθέτουν τίποτα κοινό με τους ομώνυμους ήρωες, πέραν του ονόματος.

[από την εισαγωγή του βιβλίου: Τόνια Τσαμούρη]