Ο Ρωμαίος αυτοκράτορας Καλιγούλας, εξαιτίας του θανάτου της Δρουσίλλας, οδηγείται στα όρια του παραλογισμού. Κλαίει όχι για την αγάπη αλλά γιατί τα πράγματα δεν είναι όπως θα έπρεπε να είναι – γι’ αυτό κλαίνε οι άντρες.
Αναζητά με όλα του τα μέσα μιαν έξοδο από τη βασική κατάσταση του παράλογου.
Αυτός ο κόσμος, όπως είναι, δεν υποφέρεται. Χρειάζομαι λοιπόν το φεγγάρι ή την ευτυχία ή την αθανασία ή κάτι που μπορεί να είναι τρελό μα που να μην ανήκει σ’ αυτόν τον κόσμο. Μα ακριβώς γιατί είναι αντάρτης, νιώθει απελευθερωμένος από το παράλογο της ζωής μέσα στο ίδιο το παράλογο: «η ελευθερία μου δεν έχει όρια» – λόγια από το στόμα τυπικά παράλογου.

Ο Αλμπέρ Καμύ πέρασε σαν ένα μετέωρο από τον πνευματικό ορίζοντα της Ευρώπης: μόλις έγινε γνωστός, αποκτώντας απότομα παγκόσμια φήμη, με το βραβείο Νόμπελ, χάθηκε από τον αντιφατικό κόσμο μας, μ’ έναν παράλογο θάνατο. Άφησε ένα έργο πρότυπο, θα γράψουν τα Λεξικά, μα ημιτελές. Το ημιτελές όμως αυτό αφορά το έργο που θα μπορούσε ακόμη να δώσει, αν ζούσε, και όχι το έργο που άφησε πίσω του – γιατί το έργο αυτό, κάπου δεκατρείς τόμοι, πέρα από τα Σημειωματάρια και τα ποικίλα άρθρα του, και μικρό σε όγκο δεν είναι, κι έναν ολόκληρο κόσμο, σφαιρικό, κλεισμένο από παντού, αποτελεί. Η γαλλική κριτική, παρά τον ενθουσιασμό της, θα τον κατηγορήσει για έλλειψη μυθιστορηματικής φαντασίας, ότι οι ήρωές του, είτε δραματικοί είτε μυθιστορηματικοί, δεν έχουν αληθινή ζωή, είναι μύθοι και συγγραφικές κατασκευές∙ κι ακόμη ότι η σκέψη του δεν είναι από εκείνες που εκπλήττουν με την πρωτοτυπία τους, την οξύτητα ή το πλάτος τους. Ο παραλογισμός θα τον κυνηγήσει και εδώ, γιατί πώς είναι δυνατόν ο τελώνης να μας φορολογεί γι’ αντικείμενα που δεν έχουμε στις αποσκευές μας, πώς είναι δυνατόν να ζητούμε από έναν συγγραφέα πράγματα που δεν ήταν στις προθέσεις του;

Πρόσωπα έργου
ΚΑΛΙΓΟΥΛΑΣ
ΚΑΙΖΩΝΙΑ
ΕΛΙΚΩΝΙΟΣ
ΣΚΙΠΙΩΝΑΣ
ΧΑΙΡΕΑΣ
ΓΕΡΟΣ ΠΑΤΡΙΚΙΟΣ, πατρίκιος
ΜΕΤΕΛΛΟΣ, πατρίκιος
ΛΕΠΙΔΟΣ, πατρίκιος
ΟΚΤΑΒΙΟΣ, πατρίκιος
ΠΑΤΡΙΚΙΟΣ, ο έφορος
ΜΕΡΕΪΑΝΟΣ
ΜΟΥΚΙΟΣ
ΠΡΩΤΟΣ ΦΥΛΑΚΑΣ
ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΦΥΛΑΚΑΣ
ΠΡΩΤΟΣ ΥΠΗΡΕΤΗΣ
ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΥΠΗΡΕΤΗΣ
ΤΡΙΤΟΣ ΥΠΗΡΕΤΗΣ
ΓΥΝΑΙΚΑ ΤΟΥ ΜΟΥΚΙΟΥ
ΠΡΩΤΟΣ ΠΟΙΗΤΗΣ
ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΠΟΙΗΤΗΣ
ΤΡΙΤΟΣ ΠΟΙΗΤΗΣ
ΤΕΤΑΡΤΟΣ ΠΟΙΗΤΗΣ
ΠΕΜΠΤΟΣ ΠΟΙΗΤΗΣ
ΕΚΤΟΣ ΠΟΙΗΤΗΣ

Η σκηνή διαδραματίζεται στο παλάτι του Καλιγούλα. Υπάρχει μια διαφορά τριών χρόνων ανάμεσα στην πρώτη πράξη και στις επόμενες.