Η ιδιαιτερότητα του λεσβιακού λαού, όπως αυτή εκφράζεται στα αρχιτεκτονικά του έργα, είναι ελάχιστα γνωστή. Οι λιγοστοί μελετητές της ασχολήθηκαν κυρίως με τα αρχοντικά της πρωτεύουσας του νησιού, της Μυτιλήνης, μείγματα νεοκλασικού ρυθμού και στοιχείων δανεισμένων από ξένους τόπους. Ωστόσο τα ταπεινά δημιουργήματα της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής της Λέσβου γεμάτα ευρηματικότητα και χάρη, που από τη φύση τους εμπεριέχουν γόνιμα σπέρματα από περασμένες εποχές, ακόμα και αρχαίες, παραμένουν ανεξερεύνητα με ελάχιστες ίσως εξαιρέσεις. Χτισμένα από ανωνύμους τεχνίτες με στοργική φροντίδα για τη ζωή που θα φώλιαζε μέσα τους, για τον κοινωνικό περίγυρο και για το φυσικό περιβάλλον, φυλάγουν μέσα στις δομές και τις μορφές τους αξίες, που χρειαζόμαστε για να αντιπαλέψουμε την αλλοτρίωσή μας. Μέρα με τη μέρα όμως, το ένα μετά το άλλο τα κτίσματα αυτά εξαφανίζονται, με αποτέλεσμα όχι μονάχα να έχουν χαθεί για μας και τις μελλοντικές γενιές έργα τα οποία ήταν χαρά των ματιών και μαθήματα του νου, μα και να αποσυνδεόμαστε από το παρελθόν μας, που είναι η ρίζα του εαυτού μας. Δεν υπάρχουν πια τα περισσότερα από τα χαρακτηριστικά και αξιόλογα δείγματα της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής, τα οποία αποτυπώσαμε πριν από πενήντα χρόνια σε περισσότερους από 25 οικισμούς της Λέσβου καθώς και σε προάστια της πρωτεύουσας της Μυτιλήνης. Ό,τι απομένει από αυτά είναι τα αλλοτινά μας σχέδια αποτύπωσης και οι φωτογραφίες τους. Για το λόγο αυτό, θεωρήσαμε χρέος μας να τα συγκεντρώσουμε σε τούτο το βιβλίο σαν μαρτυρίες έργων των ανώνυμων του λαού μας, που δημιούργησαν την παραδοσιακή αρχιτεκτονική, όχι μονάχα διατηρώντας ζωντανή από γενιά σε γενιά την προηγούμενη κληρονομιά, μα και πλουτίζοντάς την. Μολονότι το διάστημα 1943-44 η Λέσβος ήταν υπό γερμανική κατοχή, νέοι τότε εμείς την τριγυρίσαμε πεζή από οικισμό σε οικισμό -αποφεύγοντας βέβαια τα μέρη όπου κυκλοφορούσαν οι κατακτητές, και ιδιαίτερα της πρωτεύουσάς της Μυτιλήνης- ψάχνοντας να βρούμε, να μελετήσουμε και να χαρούμε ό,τι υπήρχε από αυτά, που ο καθηγητής μας στο Ε.Μ. Πολυτεχνείο Δημήτρης Πικιώνης ονομάτιζε “θησαυρούς” της λαϊκής μας αρχιτεκτονικής και τέχνης. Τα δύο αυτά χρόνια, άλλοτε μαζί κι άλλοτε μόνος του ο καθένας μας, στους οικισμούς, που στο χάρτη σημειώνονται με μαυρισμένες κουκκίδες, αποτυπώσαμε ό,τι ιδιαίτερα μας συγκίνησε από γειτονιές, δρόμους, σπίτια, εκκλησιές, λιθόστρωτα, αλλά και λεπτομέρειες από τοιχοποιίες, κουφώματα, τοιχογραφίες, ξυλόγλυπτα κ.λ.π.