Η Χαλκιδική για αιώνες ήταν άγνωστη στις χιλιάδες των Θεσσαλονικέων, που κάθε Σαββατοκύριακο μεταφέρουν την καυσαέρια ρύπανση της πόλης στα πευκοδάση και τις ακτές της Σιθωνίας και της Κασσάνδρας. Ήταν άγνωστη ως τόπος αγιορείτικων μετοχίων, το όνομα των οποίων παρά τις απαλλοτριώσεις για τις προσφυγικές εγκαταστάσεις και τις μετονομασίες διατηρούν και σήμερα πολλοί παραθεριστικοί οικισμοί και χωριά: Διονυσίου, Ζωγράφου, Κασταμονίτου, Γρηγορίου. Τα περίτεχνα πετρόχτιστα με κεραμιδένιες διακοσμήσεις κτήρια των μετοχίων καταστράφηκαν από εγκατάλειψη ή, στην καλύτερη περίπτωση, μετατράπηκαν σε αποθήκες, ξυλάδικα, και ελάχιστα σε ξενώνες. Τα περισσότερα απ’ αυτά στέγασαν μαζί με τους διάσπαρτους βυζαντινούς πύργους της Χαλκιδικής, όπως του Αγίου Παύλου στη Νέα Φώκαια, για χρόνια πρόσφυγες από την ανατολική Θράκη. Η Χαλκιδική έγινε οικεία στους Θεσσαλονικείς με τη διάνοιξη του οδικού κυκλώματος στις δύο χερσονήσους, που έκανε τα άγονα παραθαλάσσια χωράφια χρυσοφόρα για την οικοδόμηση παραθεριστικών κατοικιών. Τους εραστές της Χαλκιδικής ζωγράφους Γιώργο Παραλή και Παλύκλειστο Ρέγκο, που είχαν ανακαλύψει προπολεμικά τις ομορφιές της περιοχής, κι ο πρώτος έμενε σχεδόν μόνιμα στο παραδοσιακό χωριό Άθυτος, όπου ζωγράφιζε νεορεαλιστικά τα σφαιρικά βράχια της Χαλκιδικής και τις επεξεργασμένες από το κύμα ρίζες των ακτών, ακολούθησαν δεκάδες βιοτέχνες, έμποροι και αστοί που έχτισαν πανάκριβες βίλες κατά μήκος των ακτών της Κασσάνδρας, αποτελώντας πολλές φορές με τα πυργόσπιτα την έξοδο των λουόμενων στη θάλασσα.