Από το αιγαιοπελαγίτικο νησί στον Πειραιά και από εκεί με καράβι στην Ιταλία. Προορισμός: Γερμανία

Με το καράβι Κολοκοτρώνης φύγαμε. Αυτό το καράβι το ξέρω πολύ καλά γιατί του κάναμε και επισκευή στα ναυπηγεία. Κανονικά τα καράβια πρέπει να ‘ρχονται μια φορά το χρόνο να περνάνε από δεξαμενισμό. Τέτοιο σαπιοκάραβο δεν έχω ξαναδεί. Μπάλωμα απάνω στο μπάλωμα είναι. Μέσα στο μηχανοστάσιο από παντού έχει ρήγματα. Πολλές φορές έχω κατέβει και έχω κολλήσει τα ρήγματα αυτά. Τέτοιο βρωμοκάραβο δεν υπάρχει. Βέβαια αναγκαστικά ήμασταν στην κουβέρτα. Δεν μας είχαν καμπίνες για να κοιμηθούμε. Κοιμόμαστε στο πάτωμα.
Ποιός να είχε κουβέρτες; κανένας. Αν τον είχε ειδοποιήσει κάποιος άλλος που είχε ταξιδέψει και ήξερε από παλιά ότι πρέπει να έχει καμία κουβέρτα, έπαιρνε. Εμείς που είχαμε κοιμηθεί απάνω στο κατάστρωμα, το βράδυ έπιασε τρικυμία και ερχόταν η θάλασσα απάνω μας.
Όταν είχαμε κατέβει κάτω στο μπαρ που είχε κάτι παγκάκια για είκοσι άτομα και μείς είμαστε πάρα πολλοί, ο ένας απάνω στον άλλο. Πήγαμε κάτω για να μη βραχούμε, αν και ήμαστε μούσκεμα. Είχαμε μαζευτεί όλοι εκεί κάτω και ξέρεις ο ένας έκανε εμετό απάνω στον άλλο στριμωγμένοι όπως ήμασταν. Ούτε να φάμε μπορέσαμε. Αυτή ήτανε η κατάσταση, δραματική ωσότου να φτάσουμε στο Μπρίντιζι.
Εκεί όταν κατεβήκαμε μας βάλανε σε ένα τραίνο και μας φέρανε κατευθείαν στη Γερμανία. Εδώ όταν κατεβήκαμε ήμασταν σαν απολωλά πρόβατα. Μας κατεβάσανε από το τραίνο, φωνές, κακό, βρισίδια. Εμείς δεν ξέραμε, άλλος πήγαινε από δω και άλλος από κει, το μεγάφωνο φώναζε γρήγορα. Τι φώναζε ούτε και εμείς δεν ξέραμε. Ζαλισμένοι τόσες μέρες ταξίδι με το καράβι μετά το τραίνο, ήμασταν δράμα των δραμάτων.

Μικρό παιδί, θυμάμαι το 1940 που ήρθε στο χωριό μια επιτροπή του στρατού για να πάρει ζώα για τις μεταφορές στον πόλεμο της Αλβανίας. Τότες όλοι οι χωριανοί μπήκανε στη σειρά με τα ζώα τους, άλογα, μουλάρια και γαϊδάρους, ο κτηνίατρος έβλεπε τα δόντια τους, τα ρουθούνια τους, τα πόδια τους, το σάλιο τους, έλεγε κάτι σε ένα στρατιώτη δίπλα του και κείνος είχε μια φουφού με κάρβουνα και πύρωνε δυο μεγάλα σίδερα. Στα καλά ζώα κόλλαγε ένα πυρωμένο Ε στο λαιμό και στα σκάρτα ένα Ο στα πισινά. Ένας άλλος για τα γερά ζώα έδινε στους χωρικούς μια απόδειξη παραλαβής. Έτσι ένιωσα στη γερμανική επιτροπή, όχι σα χωρικός δηλαδή μα σαν άλογο. Ο γιατρός μου κοίταξε τα δόντια, με ακροάστηκε, μου έβγαλε πλάκα στο στήθος, μου ζούπιζέ τα ποντίκια στα χέρια και στα πόδια και μου έδωσε το σημείωμα ικανότητας. Μου φάνηκε πως ήτανε ο στρατιώτης που έδινε την απόδειξη παραλαβής. Εμένα μου αρέσει το ταξίδι γιατί είμαι από θαλασσινή περιοχή και το ‘χω συνηθίσει. Μα τόσο μακρινό ταξίδι δεν είχα κάνει.
Μια φορά όταν φεύγεις σου σφίγγεται η καρδιά. Πατεράδες και μανάδες στην αποβάθρα. Άντρες, γυναίκες, αρραβωνιαστικιές, κλαίνε, αποχαιρετούνε, παραγγέλνουνε, ένα δράμα. Ύστερα το κατάστρωμα γεμίζει μπόγους, κούτες, δέματα, βαλίτσες, κουρελούδες κι ένα κόσμο αμίλητο και σκεφτικό. Να βλέπεις κορίτσια αδύνατα και μαυριδερά δεκαοχτώ χρονώ, να βλέπεις γυναίκες που κλαίγανε τα μωρά τους στην αποβάθρα και τα σφίγγανε απάνω τους σα να ‘τανε να μην τα ξαναδούνε και να λες που πάει όλος αυτός ο κόσμος. Τόση ανάγκη πια ήτανε να φύγουνε οι μανάδες και να χωρίζονται τα παιδιά τους;