Αγαπημένα

Σουλεϊμάν Αλάγιαλη Τσιαλίκ: «Οι ανασκοπήσεις ενίοτε πονούν, αλλά είναι άκρως διδακτικές»

Συνέντευξη στην Ελένη Γκίκα
Fractal | 12/4/2023

Υπάρχει τελετουργία γραφής [συγκεκριμένος χώρος, χρόνος, συνήθειες] ή παντού μπορείτε να γράψετε εσείς;
Η τελετουργία της γραφής είναι η αναζήτηση ενός στόχου πολύ ασαφούς που σχηματοποιείται με την ολοκλήρωση ενός ποιητικού βιβλίου. Πολύ περισσότερο από χώρο και χρόνο, αυτό που χρειάζεσαι είναι η ψυχική δύναμη, το συναίσθημα και παρακινούμενος από την προοπτική της φαντασίας, να ανανεώνεις τη σημασία των λέξεων στο χαρτί και να μεταπλάθεις τη μοίρα της μοναξιάς ως εσωτερική περιπέτεια της λογοτεχνίας.

Για να ξεκινήσετε μια ιστορία, χρειάζεστε πλάνο, να ξέρετε και την αρχή και το τέλος της, ή αρκούν μια εικόνα ή η αρχική φράση;
Πολλές φορές αρκεί μια εικόνα, μια μουσική, ένα βίωμα ή ένα ανάγνωσμα για να ξεκινήσει κανείς να ξετυλίγει το κουβάρι που μας οδηγεί προς το ανθρώπινο πεπρωμένο ή προς το κερί της αγρύπνιας που δυναστεύει την εφήμερη ζωή μας. Είναι η φλόγα της οφειλής προς τους γύρω μας.

Ποιο βιβλίο σας γράφτηκε με πιο παράξενο και αλλόκοτο τρόπο;
Αν πρέπει να ονοματίσω, μια συλλογή είναι «Το ρολόι τ’ ουρανού σταματημένο» κι αυτό γιατί περιλαμβάνει αρκετά ποιητικά μοτίβα που μας θυμίζουν την πίστη των απελπισμένων σε δύσκολες στιγμές. Η συλλογή αυτή είναι ένας άλλος τρόπος άμυνας, ενάντια στη λήθη, αφού καταφέρνει να αντικαταστήσει τα εσωτερικά κενά και τις σιωπές με τη διαφάνεια των τόπων.

Υπάρχουν συγγραφικές εμμονές; Θέματα στα οποία επανέρχεστε, τεχνικές που χρησιμοποιείτε και ξαναχρησιμοποιείτε, γρίφους κι αινίγματα που προσπαθείτε μια ζωή γράφοντας να επιλύσετε;
Οι συγγραφικές εμμονές όπως τις αποκαλείτε είναι αναγκαίες, αφού είναι όλες εκείνες οι αναμνήσεις που άλλοι τις αγνοούμε και τις αποστρεφόμαστε ενώ άλλοι τις μορφοποιούμε σε έργο ζωής. Οι ανασκοπήσεις ενίοτε πονούν, αλλά είναι άκρως διδακτικές.

Τι πρέπει να έχει μια ιστορία για να γίνει ιστορία σας;
Για να δημιουργηθεί μια ιστορία, για να πάρει σάρκα κι οστά, πρέπει ν’ αφουγκραστούμε ως και το μικρότερο ψίθυρο της ψυχής μας. Συχνά μια ποιητική συλλογή ολοκληρώνεται με χαρές και λύπες της καθημερινότητας που είναι τόσο βαθιά περιπλεγμένες κι όμως τόσο απλά κλώθουν τον ποιητικό ιστό με την συγχορδία των λέξεων.

Ένας ήρωας ή μια ηρωίδα για να γίνει ήρωάς σας ή ηρωίδα σας;
Οι ήρωες μας καθοδηγούν στις διαδρομές της ζωής και των προσώπων, που συναντιούνται μέσα στα πάθη μιας ολόκληρης εποχής. Είναι όλοι αυτοί οι απλοί άνθρωποι της καθημερινότητας που αποτυπώνουν δικές μας ανησυχίες, επιθυμίες και προσπαθούν ν’ αναδείξουν τη δύναμη, την ομορφιά και την ακαταμάχητη έλξη που ασκεί αυτός ο κόσμος πάνω μας.

Ποιος ήρωας ή ποια ηρωίδα σας έφτασαν ως εσάς με τον πιο αλλόκοτο τρόπο;
Στην ποίηση οι περισσότεροι ήρωες είναι ιδιαίτεροι, ίσως γιατί έχουν ένα βαθύτερο συναισθηματικό- ψυχικό κόσμο. Αυτό και μόνο καθιστά αληθινό το γεγονός να επιστρέφουν σ’ εμάς με τον πιο αλλόκοτο τρόπο, γιατί μας συνδέει μια σχέση εσωτερικής αναζήτησης και εξερεύνησης.

Το πρώτο βιβλίο που διαβάσατε και σας εντυπωσίασε;
Απ’ τα παιδικά μου χρόνια είχα μια απίστευτη αγάπη για τα βιβλία. Αναπολώντας το παρελθόν θα αναφέρω ότι το βιβλίο που με συγκινεί με διάρκεια στο χρόνο είναι «Στα μυστικά του βάλτου» της Πηνελόπης Δέλτα. Είναι ένα αριστουργηματικό βιβλίο με ιστορικό υπόβαθρο όπου προβάλλονται ιδανικά, όπως είναι ο ηρωισμός, ο πατριωτισμός, η ανθρωπιά και η πίστη στην ελπίδα.

Υπάρχει βιβλίο που μπορείτε να πείτε ότι σας άλλαξε τη ζωή ή βιβλίο στο οποίο συχνά επιστρέφετε;
Όλα τα βιβλία για τον κάθε αναγνώστη είναι μια υπόθεση προσωπική, μια εμπειρία βιωματική. Ίσως γιατί μας βοηθάνε ν’ ανακαλύψουμε δικές μας ενδόμυχες σκέψεις κι ανησυχίες γύρω μας και το συνδετικό κρίκο που υπάρχει ανάμεσά μας. Μέσα από τις ποιητικές του συλλογές, ο εκάστοτε δημιουργός εξελίσσεται, αναπολώντας γεγονότα και καταστάσεις κι αναπλάθοντας διαρκώς εικόνες του παρόντος λίγο πριν χαθούν άδοξα, όπως τα πλεούμενα λίγο πριν τον οριστικό τους αφανισμό.

Αγαπημένοι σας συγγραφείς και ποιητές;
Στα νεανικά μου χρόνια τότε που πρωτοδιασταυρώθηκα με την ποίηση και γοητεύτηκα από το κίνημα του Υπερρεαλισμού διάβαζα συστηματικά από μετάφραση Γάλλους ποιητές και θαύμαζα τον Κάρολο Μπωντλαίρ, τον Πωλ Βαλερύ και τον Αρθούρο Ρεμπώ. Παράλληλα όμως δεν έλειψαν ποτέ από τις αναγνώσεις μου και οι δικοί μας όπως είναι ο Εμπειρίκος, ο Εγγονόπουλος, ο Σεφέρης κι ο Ελύτης. Στο πέρασμα του χρόνου λάτρεψα την ποίηση του Νίκου Καρούζου και της Κατερίνας Αγγελάκη – Ρουκ, αλλά και πιο σύγχρονους, όπως την ποίηση του Γιώργου Βέη, της Ιουλίττας Ηλιοπούλου, και του Γιάννη Αντιόχου.

Κατά την διαδικασία της συγγραφής, ακούτε μουσική, έχετε ανάγκη από απόλυτη σιωπή, διαβάζετε άλλα βιβλία ή ποιητές, καταφεύγετε σε εικαστικά έργα;
Η διαδικασία της συγγραφής είναι μια υπόθεση εσωτερικής ανάγκης αφού στηρίζεται σε ενδόμυχες σκέψεις. Η ποιητική λειτουργία είναι ένα κράμα που περιλαμβάνει τη μαγεία των λέξεων, το ρυθμό της γλώσσας και την τεχνική των στίχων αναπλάθοντας διάφορες εικόνες, που αποτελούν το εικαστικό μέρος. Επομένως, δεν έχει σημασία αν εκείνη την ώρα νιώθουμε άμεση ανάγκη να πορευτούμε με τις υπόλοιπες τέχνες παράλληλα, αφού η ίδια η ποίηση τις συμπεριλαμβάνει αενάως.

Να αναφερθούμε σε εκείνο που γράφετε σήμερα;
Η ποιητική δημιουργία ακολουθείται άλλοτε συστηματικά κι άλλοτε περιλαμβάνοντας κάποια κενά. Αυτό συμβαίνει γιατί η ποίηση είναι μια εσωτερική υπόθεση και δεν μπορεί κανείς να βρίσκεται πάντοτε σε μια εγρήγορση συναισθημάτων για να φτάσει στην απελευθέρωση που αναζητάει. Γιατί η ποίηση θέτει διαρκώς ερωτήματα και προβληματισμούς και πάντα υπάρχει μέσα της ένα ξεδίπλωμα ψυχής και οραμάτων κι όπως μπροστά στο χαρτί δεν υπάρχουν περιθώρια και βρίσκεσαι ενώπιος ενωπίω ψάχνεις τις διεξόδους για να φτάσεις σε μια προσωπική λύτρωση και κατ’ επέκταση στη λύτρωση του αναγνώστη. Θεωρώ πως είναι πολύ νωρίς ακόμα για να δει το φως της δημοσιότητας μια νέα συλλογή, αφού οι « Προσεγγίσεις μετά την απόσταση» κυκλοφόρησαν μόλις τον περασμένο χρόνο.

Ποια ευχή θα θέλατε να δώσετε τελειώνοντας;
Να είναι πάντα η ποίηση, η μεγάλη διέξοδος που θα καθορίζει την ομορφιά του κόσμου τούτου και κατ’ επέκταση του μέλλοντος.

Facebook
Twitter
LinkedIn