Δημόσιοι χώροι της πόλεως -οδοί, στοές, πλατείες- μέσα στους οποίους διαδραματίζεται η αστική ζωή, είναι κατ’ εξοχήν χώροι χρηστικοί, χώροι που αναδέχονται τον πολίτη και τις δραστηριότητές του. Πρωταρχικές λειτουργίες τους: η διακίνηση ανθρώπων και αγαθών, η ανάπτυξη διανθρωπίνων σχέσεων και η πρόσληψη πληροφοριών.
Ιδιαίτερες συνθήκες -σχεδιασμού ή και ιστορικής συγκυρίας- εξυψώνουν ωστόσο ορισμένους εμβληματικούς αστικούς χώρους πάνω από τον λειτουργικό λόγο υπάρξεώς τους και τους αναδεικνύουν σε σημεία αναφοράς, σε τοπόσημα της πόλεως. Ως “χώρος” μία ιστορική πλατεία αποτελεί τμήμα του αστικού ιστού, ως “τόπος” μετατρέπεται σε φορέα συλλογικής μνήμης και σύμβολο ταυτότητος του κοινωνικού συνόλου.
Διφυής λοιπόν η υπόσταση της Πλατείας Συντάγματος (η παλιά της ονομασία: “Πλατεία Ανακτορίων”) στην Αθήνα: φυσική και ιδεατή. Ο πιο εκτεταμένος δημόσιος χώρος της νέας πόλεως, αποτελεί συγχρόνως και το σημαντικώτερο σύμβολο-τοπόσημό της.
“Τόπος” διακριτός η πλατεία, διότι σε αυτή δεσπόζει το κτίσμα-σύμβολο της εθνικής υπόστασης: βασιλικό ανάκτορο πρώτα, αργότερα κοινοβούλιο.
“Τόπος”, διότι φέρει την μνήμη της κατάκτησης του πρώτου συντάγματος της χώρας.
“Τόπος” τέλος, διότι χαρακτηρίζεται από μία ιδιαίτερη τοπογραφική διαμόρφωση -σε δύο επίπεδα- που της προσδίδει μίαν ανεπανάληπτη ταυτότητα.
Και δεν είναι βέβαια τυχαίο ότι τα δραματικώτερα εθνικά γεγονότα, αντικατοπτρίσθηκαν στον “τόπον” αυτόν: συγκεντρώσεις, διαδηλώσεις, τελετές. Ο τόπος-σύμβολο προσφέρεται διηνεκώς και αυτοδικαίως και ως θέατρο της ιστορίας.