Η Σπάθη της Εκδικήσεως είναι βέβαια ένα τυπικό ρομαντικό αφήγημα, πού προσεγγίζει το ιστορικό μυθιστόρημα, αλλά παρουσιάζει σαφέστατη εξέλιξη σε επίπεδο αφήγησης σε σύγκριση με το πρώτο έργο του συγγραφέα Νικολάου Βωτυρά. Η πλοκή υπακούει και πάλι στα κελεύσματα του ρομαντισμού: στη διάρκεια της ελληνικής επανάστασης στη Χίο, το 1821, γεννιέται ο έρωτας του Αλεξάνδρου και της Ευθυμίας. Ο έρωτας για την Ευθυμία θα αναμετρηθεί στην καρδιά του νέου με τον έρωτα της ελευθερίας, με το καθήκον του προς την εξεγειρόμενη πατρίδα. Με πόνο ψυχής ο Αλέξανδρος θα αποχωριστεί την αγαπημένη του, για να πάει να πολεμήσει στο πλευρό του Οδυσσέα Ανδρούτσου. Στο μεταξύ, γίνεται η σφαγή της Χίου, διασκορπίζεται η οικογένεια της Ευθυμίας και η ίδια οδηγείται στο χαρέμι του μπέη. Μέσα από συμπτώσεις διάφορες, που σε γενικές γραμμές στερούνται αληθοφάνειας, το ζευγάρι θα ξαναβρεθεί δώδεκα χρόνια αργότερα και το αφήγημα θα κλείσει με αίσιον τέλος.
