Η Νίσυρος, ένα νησί της Δωδεκανήσου, είναι περισσότερο γνωστή στους γεωλόγους και στους φυσιολάτρες για το εντυπωσιακό της ηφαίστειο, που συνεχίζει να δηλώνει την παρουσία του με δραματικό τρόπο, αναδίνοντας ατμούς και αέρια. Λίγοι όμως γνωρίζουν τη σημαντική ιστορική της διαδρομή, τη χλοερή της ύπαιθρο και την αρχιτεκτονική των τεσσάρων πανέμορφων αιωνόβιων οικισμών της, που δεν έχουν τίποτε να ζηλέψουν από άλλα ονομαστά πολίσματα του Αρχιπελάγους. Η περιορισμένη φήμη της Νισύρου πιθανόν να οφείλεται στο μικρό της μέγεθος και στην απομονωμένη γεωγραφική της θέση, στον μαζικό ξενιτεμό των κατοίκων της στα μεταπολεμικά χρόνια, στην απουσία φυσικών πηγών πόσιμου νερού -που εμπόδισε την ανάπτυξη μεγάλης κλίμακας τουρισμού-, καθώς και στις συχνές δονήσεις της γης της, απόρροια της ηφαιστειογενούς της φύσης. Κι όμως, αυτά τα αντίξοα χαρακτηριστικά της στάθηκαν κρυφή ευλογία για τη Νίσυρο, που αναδύεται μπροστά στα μάτια μας ωραία και ανέγγιχτη, αν και έχει υπομείνει τις χειρότερες δοκιμασίες και συμφορές του 20ου αιώνα. Η γοητεία των παραδοσιακών οικισμών της διατηρήθηκε, κατά κύριο λόγο, επειδή, μέχρι πρόσφατα τουλάχιστον, ήταν δύσκολο να μεταφερθούν στο νησί μοντέρνα κατασκευαστικά υλικά. Αλλά και επειδή συνεχώς αυξάνονταν οι εμπλεκόμενοι στην κατασκευαστική διαδικασία, ντόπιοι και ξένοι, που συνειδητοποιούσαν τα καταστροφικά αποτελέσματα που είχε η υιοθέτηση της “κατεστημένης” μοντέρνας αρχιτεκτονικής στην πολεοδομία και τη γενικότερη οικιστική αισθητική. Το βιβλίο αυτό χειραγωγεί τον αναγνώστη στη σημαντική ιστορία του νησιού, αποκαλύπτοντάς του πολυάριθμους νέους τόπους και στοιχεία, εξετάζει τη νισυρική αρχιτεκτονική, εντοπίζοντας μάλιστα τα αίτια του όποιου κοινωνικού και πολεοδομικού της κατακερματισμού, και προτείνει τρόπους αναβίωσης και ανάπλασής της, εμπνευσμένους από τη “νέα παραδοσιακή” αρχιτεκτονική και πολεοδομία, που διαρκώς κερδίζουν έδαφος σε ολόκληρο τον κόσμο.
Με φωτογραφίες του Cornelis de Vries.