Κράμα λυρισμού και στοχασμού | βιβλιοκριτική στο fractal

Στο νέο ποιητικό βιβλίο της Ελένης Σακκά Ρωγμή στο βλέμμα σου σαράντα ποιήματα συνθέτουν το ποιητικό σώμα. Αν αναζητήσεις τον κεντρικό άξονα της θεματολογίας αυτού του βιβλίου θα τον βρεις στη σχέση. Η σχέση όχι ως συσχετισμός, η σύνδεση που προκύπτει στο πλαίσιο μιας τυπικής και τυχαίας επαφής, αλλά το πλήρωμα της σχέσης. Η ορμή, ο λόγος της ζωής, μας ωθεί να βρούμε την πληρότητά μας με τον άλλο. Όμως, αυτό σήμερα συνιστά, εν πολλοίς, ματαίωση. Πως, παρόλο που επιθυμούμε ή επιδιώκουμε την πληρότητα της σχέσης και όχι απλώς τον συσχετισμό, μπορεί τελικά να βρούμε μπροστά μας τον τοίχο του άλλου, που μας εμποδίζει να φτάσουμε στην εκπλήρωση. Ενδεικτικός ο τίτλος του βιβλίου Ρωγμή στο βλέμμα σου, όπου υπάρχει αυτό το στοιχείο της ματαιότητας. Έτσι, εμφανίζεται ο αντίποδας της σχέσης, η μοναξιά κι αυτό το δίπολο σχέσης- μοναξιάς κυριαρχεί στο βιβλίο, σε όλες τις εντάσεις τους, εν πολλοίς, με υπερίσχυση της μοναξιάς. Αλλά και στο μότο του βιβλίου παρμένο από τον Πωλ Ελυάρ, σε μετάφραση Τάκη Βαρβιτσιώτη, πάλι βρίσκουμε το δίπολο αυτό.

Εκείνοι που στα μάτια μας φανερώνουν την άπειρη μοναξιά μας Δεν είναι πια αυτοί που νόμιζαν πως ήταν. Δεν μπορεί κανείς να σε γνωρίσει καλύτερα από όσο σε γνωρίζω. ,

Κι εδώ, στην τελευταία φράση, το πλήρωμα της σχέσης, η αλληλοπεριχώρηση των προσώπων στη σχέση. Οι ρωγμές στο βλέμμα, λοιπόν, είναι η μοναξιά, η αγωνία της μοναξιάς, το ανεκπλήρωτο της αληθινής σχέσης ή η ψευδαίσθηση, η πλάνη του έρωτα. Θέμα συνηθισμένο σήμερα.

Η ρωγμή είναι, κατ’ αρχάς, κάτι απευκταίο. Αναρωτιέται όμως κάποιος: Είναι έτσι; Το ποτήρι είναι μισοάδειο ή μισογεμάτο; Μια ρωγμή (λέξη που επαναλαμβάνεται συχνά στο ποιητικό σώμα) στο βλέμμα σου ή στο βλέμμα μου μπορεί να είναι μοναξιά, όμως μπορεί να είναι και το σπάσιμο του παλιού κόσμου κι η αχτίδα μέσα από τη ρωγμή, η αποκάλυψη ενός νέου. Κι όλα αυτά μπορούν να γίνουν σε μιαν αστραπή. Ο πόνος της σιωπής και της ματαίωσης, η ρωγμή στο βλέμμα μπορεί να οδηγήσει στην απαρχή του ν’ αναζητήσουμε τον εαυτό μας, ο πόνος του έρωτα να μας αποκαλύψει τις κρυμμένες μας δυνάμεις, την κρυμμένη γη μας, να είναι εκκίνηση της αυτογνωσίας. Και το εικαστικό του Γιώργου Ρούσκα στο εξώφυλλο με τον βυθό του ματιού και τη ρωγμή που μπορεί να φανερώσει το βάθος του ασυνείδητου, να ανατρέψει, να αποκαλύψει, να πυροδοτήσει. ….όπως μας λέει ο ίδιος. Εξάλλου το ποίημα Περιπλάνηση δίνει άλλη διάσταση στη μοναξιά:

Η μοναξιά δεν έχει τη μορφή επαίτη περήφανη κινείται Τσιμισκή και Αγ. Σοφίας γωνία μπαίνει ταπεινά μέσα στην εκκλησία ανάβει ευλαβικά κερί κάθεται στο ξύλινο στασίδι απέναντι απ’ τις αγιογραφίες με τα λογχισμένα μάτια τις βλέπει να δακρύζουν κι ακούει τους λυγμούς τους. Ύστερα μεθάει για τη ζωή που απαρνήθηκε.

Το βλέμμα κυριαρχεί σε πολλά ποιήματα. Η όραση, ως αίσθηση, κυριαρχεί στη συλλογή μαζί με την αφή. Η όραση, βαθιά, που φτάνει ως τα έγκατα εκεί που αναγιγνώσκονται όλα. Αυτό όλο δίνεται σε έναν συνεχή διάλογο. Δεν είναι τυχαίο το κυρίαρχο β’ ενικό πρόσωπο. Ο άλλος είναι παρών, άλλοτε μακρινός άλλοτε οικείος. Υπάρχει διαρκώς η αίσθηση του άλλου ή των άλλων κι αυτός ο διάλογος ζεσταίνει δημιουργώντας και συνομιλία με τον αναγνώστη. Όλο αυτό κινητοποιεί την αναγνωστική εμπειρία κι ο αναγνώστης βαθαίνει στα ποιήματα.

Τη βιβλιοκριτική γράφει η Ξανθίππη Ζαχοπούλου και ολόκληρη μπορείτε να τη διαβάσετε στο fractal

Facebook
X
LinkedIn