Αγαπημένα

Ο Εκδοτικός Οίκος ΔΩΔΩΝΗ ιδρύθηκε το 1962 – παράλληλα με το ομώνυμο βιβλιοπωλείο -στην οδό Ιπποκράτους 17, στην Αθήνα, από τον Ευάγγελο Κ. Λάζο. Eκδόθηκαν, αρχικά, μεταξύ των άλλων: Ποιήματα και μεταφράσεις του Γιοσέφ Ελιγιά, Μπαγκαβάτ Γκιτά (Το θείο τραγούδι), Το παραμύθι του Θεόφιλου του Νέστορα Μάτσα, Ο ξένος του Αλμπέρ Καμύ, Αλήθεια και Αποκάλυψη του Μπερντιάεφ, Εισαγωγή στη φιλοσοφία του Καρλ Γιάσπερς, κ.ά.

Το 1969, ξεκινά η σειρά Παγκόσμιο Θέατρο, με το έργο του Καμύ Καλιγούλας, σε μετάφραση της Μαρίας Πορτολομαίου –μετέπειτα συζύγου του εκδότη και επιμελήτριας των θεατρικών σειρών– με εισαγωγή του Άρη Δικταίου.

Μια ομάδα από ανθρώπους των γραμμάτων και του θεάτρου ( Παύλος Μάτεσις, Φώντας Κονδύλης, Κωστούλα Μητροπούλου, Ιουλία Ιατρίδη, Αλίκη Αλεξανδράκη κ.ά.), αγκαλιάζουν το εγχείρημα και συμμετέχουν, με τις μεταφράσεις τους, θεωρώντας ότι αυτή η προσπάθεια είναι ένας έμμεσος τρόπος διαμαρτυρίας εναντίον της Χούντας του ’67 και συγχρόνως μία ανάγκη να καλυφθεί  το κενό, εξαιτίας της λογοκρισίας, με κείμενα προοδευτικά. Εκδίδονται: Πίντερ, Μπέκετ, Λόρκα, Ιονέσκο, Αραμπάλ, Μπρεχτ κ.ά..

Το 1970, η Δωδώνη μετέφερε την έδρα της, στην οδό Ασκληπιού 3, σε τριώροφο χώρο, ο οποίος λειτούργησε ως χώρος προβληματισμού και αναζητήσεων τόσο για διανοούμενους και επιστήμονες όσο και για καλλιτέχνες (ανθρώπους του θεάτρου, κυρίως) των οποίων πρωτότυπα έργα ή μεταφράσεις, εξέδιδε η Δωδώνη: Πέλος Κατσέλης, Μάριος Πλωρίτης, Γιώργος Σεβαστίκογλου, Αλέξης Σολομός, Δέσπω Διαμαντίδου, Λυκούργος Καλλέργης, Στρατής Καρράς, Βασίλης Βασιλικός, κ.ά.

Η κατ’ επιλογή σιωπή των δημιουργών, σιγά σιγά , με την υποτιθέμενη κατάργηση της λογοκρισίας, χαλαρώνει. Οι δημιουργοί προσπαθούν να βρουν διεξόδους διεκδίκησης της ελευθερίας του λόγου. Έτσι, εκδίδεται ένας μεγάλος αριθμός βιβλίων ο οποίος, στη συνέχεια, μετά τη μεταπολίτευση (1974), ολοένα και αυξάνεται.

Συγγραφείς

Στη Φιλοσοφία: Ευάγ. Παπανούτσος, Εμ. Καντ, Ορτέγκα υ Γκασέτ, Μπενεντέτο Κρότσε, Φρ. Νίτσε, Χρ. Μαλεβίτσης, Γιάννης Τζαβάρας, Δημ. Λαμπρέλλης, Ευτ. Μπιτσάκης, Δημ. Βελισσαρόπουλος, Μ. Χάιντεγγερ, Γκ. Χέγγελ, κ.ά.
Στο Θέατρο: Ζαν Ζενέ, Ζαν Κοκτώ, Ναζίμ Χικμέτ, Μαξ Φρις, Τομ Στόπαρντ, Πέτερ Βάις, Σλαβομίρ Μρόζεκ, Βάτσλαβ Χάβελ, Ευγένιος Ο’ Νηλ , Λουίτζι Πιραντέλλο, Τενεσή Ουίλιαμς κ.ά. και βεβαίως οι κλασικοί: Ίψεν, Στρίντμπεργκ, Τσέχωφ, Σίλλερ, Γκολντόνι, Μολιέρος, Γουέμπστερ, Γριμπογέντοφ, κ.ά.
Στο Πολιτικό βιβλίο: Κομνηνός Πυρομάγλου , Φίλιππος Δραγούμης, Λεόν Τρόσκι, κ.ά.
Στη Νεοελληνική γραμματεία: Αντρέας Καραντώνης, Λίνος Πολίτης, Γιώργος Βελουδής κ.ά.
Στο ξένο δοκίμιο: Αντρέ Μπρετόν, σχολιασμένος, από τον Ηλία Κυζηράκο, Έζρα Πάουντ, μελέτες του Στέφανου Ροζάνη, κ.ά.
Στην Ιστορία: ο Διον. Ζακυθηνός ,ο Σπ. Αραβαντινός, κ.ά.

Δημιουργούνται σειρές όπως Παγκόσμιο ΘέατροΜικρή Θεατρική ΒιβλιοθήκηΜελέτες για το Θέατρο και με τον καιρό εμπλουτίζονται συμβάλλοντας στη βράβευση του εκδοτικού, αρχικά το 1988 και στη συνέχεια το 1991, με το δεύτερο βραβείο της Διεθνούς Έκθεσης Θεατρικών Βιβλίων του Novi Sad της πρώην Γιουγκοσλαβίας. Για την ίδια δραστηριότητα βραβεύτηκε το 1994 από την Εταιρεία Ελλήνων Συγγραφέων.

Το 1996, ένας δεύτερος χώρος, το βιβλιοπωλείο Τετράπτυχο, άνοιξε στη Στοά του Βιβλίου στην Πεσμαζόγλου, με τη σύμπραξη τεσσάρων εκδοτικών οίκων, Δωδώνης, Εστίας, Αλεξάνδρειας και Καρδαμίτσα.

Το 1981 ξεκίνησε η λειτουργία του ομώνυμου βιβλιοπωλείου στα Ιωάννινα, ιδιαίτερη πατρίδα του εκδότη Ευάγγελου Λάζου, στην οδό Βλαχλείδη 8. Το 1989 μεταφέρθηκε στην οδό Μιχαήλ Αγγέλου που λειτούργησε ώς το 2012.

Σε μόνιμη επαφή με το θεατρικό γίγνεσθαι η Μαρία Πορτολαμαίου Λάζου ίδρυσε στα Ιωάννινα τον θεατρικό οργανισμό Δωδώνη-Μορφές, έναν πολιτιστικό χώρο που με τις παραστάσεις, τις συναυλίες και τα μαθήματα θεατρικών σπουδών αποτέλεσε πυρήνα νεανικής δημιουργίας. Ο οργανισμός ίδρυσε την πρώτη Σχολή Κουκλοθεάτρου Unima με την οποία δόθηκαν και παραστάσεις.

Τον Φεβρουάριο του 2002 λειτούργησε στην Κοράη 11 ένα δεύτερο βιβλιοπωλείο στα Ιωάννινα, Δωδώνη-Ενδοχώρα, σε νεοκλασικό κτίριο.

Σήμερα η έδρα του εκδοτικού βρίσκεται στην οδό Γραβιάς 15 και Θεμιστοκλέους, υπό τη διεύθυνση του Μάρκου Ε. Λάζου, ο οποίος δραστηριοποιείται στον εκδοτικό χώρο από το 1991.